Tomas O'nu, “Rabbim(Efendim) ve Tanrım!” diye yanıtladı.
-Yuhanna 20:28
Not: Tomas'ın birinci kelimesi olan "Rab", Tanrı anlamına gelmeyen ve başka insanlara da söylenilen bir saygı ifadesidir. Bu yazıda bunu ayrı olarak anlatmayacağım için "Rab İsa" konusunu şu yazıdan okuyabilirsiniz: İsa'ya Rab denilmesi
Not 2: "Rabbim/Efendim ve Tanrım" ifadesinin en literal çevirisi "Benim Efendim ve Benim Tanrım" şeklindedir. Bu yazıda alıntıları bazı noktalarda literal çeviri üzerinden yapacağım.
Teslisciler der ki; bu ayette Tomas, İsa'yı Tanrı olarak tanımlamaktadır. Dışarıdan birisi sadece bu ayeti okuduğu zaman olayın gerçekten de böyle olduğunu düşünebilir ancak bu yazıda inceleyeceğimiz bilgiler, bize bu varsayımda bulunmanın imkansız olacağını gösterecek.
İddia ile İlgili Sorunlar
1) Tomas'ın bu olayın sonunda inandığı şey İsa'nın ölümden dirilmesiydi
Teslisci yorum, Tomas'ın bu fırsatı İsa'nın Tanrısı olduğunu ilan etmek için kullandığı düşüncesine dayanır. Ancak bu yorum bağlama ters düşmektedir. Bu ayetlerdeki anlatım Tomas'ın İsa'nın kim olduğundan şüphe etmesini anlatmıyor. Burada Tomas, İsa'nın ölümden dirilip dirilmediğinden şüphe etmektedir. 24.ayetin öncesinde İsa öğrencilere görülür ancak Tomas o sırada orada değildir bu yüzden olan olaylara inanamaz (ölen birinin dirildiği söylense muhtemelen çoğu kişi bu duruma düşer) ve bu yüzden şüpheye düşer. Ayetleri takip edelim:
(24) Onikiler'den biri, “İkiz” diye anılan Tomas, İsa geldiğinde onlarla birlikte değildi.
(25) Öbür öğrenciler ona, “Biz Efendi'yi gördük!” dediler.
Tomas ise, “O'nun ellerinde çivilerin izini görmedikçe, çivilerin izine parmağımla dokunmadıkça ve elimi böğrüne sokmadıkça inanmam” dedi.
Tomas, İsa'nın dirildiğini bizzat görene dek bu olaya iman etmeyeceğini söyler ve devamında şu olaylar gerçekleşir:
(26) Sekiz gün sonra İsa'nın öğrencileri yine evdeydiler. Tomas da onlarla birlikteydi. Kapılar kapalıyken İsa gelip ortalarında durdu, “Size esenlik olsun!” dedi.
27.ayette İsa yaralarını göstererek gerçekten de ölümden diriltilmiş olduğunu kanıtlar:
(27) Sonra Tomas'a, “Parmağını uzat” dedi, “Ellerime bak, elini uzat, böğrüme koy. İmansız olma, imanlı ol!”
Tomas'ın 28. ayette İsa'ya verdiği yanıt, sonunda İsa'nın gerçekten ölümden dirildiğine inanmasına dayanır. İsa daha sonra 29. ayette Tomas'a, kendisini gördüğü için sonunda iman etmekle kutsandığını söyleyerek karşılık verir. İsa'nın yanıtı, Tomas'ın İsa'nın ölümden dirildiğine inanmış olduğu gerçeğine atıfta bulunur. Ancak Teslisciler 29. ayeti de sanki İsa kendisinin Tanrı olduğuna inandığı için Tomas'ı kutsuyormuş gibi okurlar. Ama bu varsayım bölümün tüm bağlamını anlamsız kılmaktadır çünkü Tomas'ın en başta şüphe ettiği ve en sonunda da inandığı şey, İsa'nın ölümden dirilmiş olmasıdır.
Tesliscilerin yorumundaki bu bağlam kopukluğunun nedeni büyük olasılıkla tesliscilerin, İsa'nın ölümden dirildiğine sonunda inanan Tomas'ın neden "Efendim ve Tanrım" dediğine dair hiçbir fikirleri olmamasından kaynaklanmaktadır. Sadece bu gerçek bile onların neler olup bittiğini bilmediklerini göstermektedir.
2) Ciddi Şekilde Hatalı Bir Varsayım
Teslisciler, Tomas'ın bu sözleri("benim Tanrım") İsa'ya söylerken onun kendisinin Tanrısı olduğunu ilan ettiğini varsayarlar. Ancak aşağıdaki pasajın da gösterdiği gibi bu varsayım son derece kusurludur.
Bundan sonra İsa, kendisinin Yeruşalim'e gitmesi, ileri gelenler, başkâhinler ve din bilginlerinin elinden çok acı çekmesi, öldürülmesi ve üçüncü gün dirilmesi gerektiğini öğrencilerine anlatmaya başladı. Bunun üzerine Petrus O'nu bir kenara çekip azarlamaya başladı. “Tanrı korusun, ya Rab! Senin başına asla böyle bir şey gelmeyecek!” dedi. Ama İsa Petrus'a dönüp, “Çekil önümden, Şeytan!” dedi, “Bana engel oluyorsun. Düşüncelerin Tanrı'ya değil, insana özgüdür.”
-Matta 16:21-23
Eğer yukarıdaki pasajı Tesliscilerin Yuhanna 20:28'i yorumladıkları şekilde yorumlarsak, Petrus'un Şeytan'ın kendisi olduğu sonucuna varmamız gerekirdi. Ancak bu açıkça yanlıştır. İsa bu sözleri doğrudan Petrus'a söylemiş olsa bile, bunun Petrus'un Şeytan'ın kendisi olduğu anlamına gelmediğini biliyoruz. Bu nedenle, Yuhanna 20:28'de de benzer bir durum olup olmadığını araştırmalıyız.
Metinde Tomas'ın bu sözleri İsa'ya söylediği yazar ancak Tomas'ın İsa'ya "Tanrı" dediği yazmaz.
3) Tomas Olayının Etrafını Saran Bağlam
Yakın bağlam Teslisci iddiaya karşı çıkmaktadır. Yine aynı bölümün(Yuhanna 20) içerisinde bir önceki bağlamda, İsa kendisini Meryem'in Tanrısı olarak tanımlamak yerine Babasını kendisinin ve Meryem'in Tanrısı olarak tanımlamaktadır. Bir sonraki bağlamda ise Yuhanna, İsa ve Tomas'ın öyküsünü de içeren bu metni(İncil'in Yuhanna bölümü) İsa'nın Tanrı'nın Oğlu Mesih olduğuna inanabilmemiz için yazdığını belirtir. Dikkat ederseniz İsa'nın Tanrı olduğuna inanmamız için demiyor! Ayetleri okuyalım:
(17) ...benim Babam'ın ve sizin Babanız'ın, benim Tanrım'ın ve sizin Tanrınız'ın yanına çıkıyorum.
(31) Ne var ki yazılanlar, İsa'nın, Tanrı'nın Oğlu Mesih olduğuna iman edesiniz ve iman ederek O'nun adıyla yaşama kavuşasınız diye yazılmıştır.
Tesliscilerin 28.ayete olan yorumu, tüm bu bağlamsal gerçekleri görmezden gelir ve bunlara meydan okur.
Not: Tanrı'nın Oğlu ifadesinin anlamı için bu yazıyı okuyabilirsiniz: Tanrı'nın Oğlu ifadesi ne anlama geliyor?
4) Tomas'ın Tanrısı ve İsa Mesih'in Tanrısı
Teslisciler burada farkında olmadan kendilerini çoktanrıcı olarak tanıtmaktadırlar. İddiaları dolaylı olarak Tomas'ın Tanrısı ile İsa'nın Tanrısının aynı Tanrı olmadığını göstermektedir. Tomas'ın Tanrısı İsa'dır ancak İsa Mesih'in Tanrısı İsa değil, başka birisidir (Teslis öğretisine göre Baba, Oğul değildir, Oğul da Baba değildir). Ancak her nasılsa, iddialarının bariz sonuçları hiçbir zaman akıllarına gelmemektedir.
Teslisciler, gerçek Tanrı'dan söz edildiğinde bunun mutlaka İsa Mesih'in Tanrısına bir gönderme olduğu gerçeğini tamamen görmezden gelmektedirler. Tek bir Tanrı olduğu için bu kaçınılmazdır. Yani Tomas “benim Tanrım” dediği zaman İsa Mesih’in Tanrısını kast ediyor. O da Baba’dır.
"benim Babam'ın ve sizin Babanız'ın, benim Tanrım'ın ve sizin Tanrınız'ın yanına çıkıyorum."
-Yuhanna 20:17
Bu şu anlama geliyor: İsa Mesih Tanrısı ve Tomas’ın Tanrısı aynı Tanrı’dır. Dolayısıyla Tomas “benim Tanrım” dediği zaman İsa Mesih’in Tanrısını kast etmiş olması kaçınılmazdır. Zaten İsa ortak tek bir Tanrıları olduğunu Yuhanna 20:17’de ilan etmişti. Tomas, Baba’yı kast ediyordu. Bu gerçekte Yuhanna'nın vermek istediği mesajı ortaya koymaktadır.
"Beni görmüş olan Baba’yı görmüştür"
-Yuhanna 14:9
5) Kutsal Ruh BABA'dan gelir
Yuhanna 20:28'de İsa ölümden dirilmişti ama Tomas İsa'yı bizzat görmedikçe buna inanmayacaktı. Şimdi bu ayetleri dikkatle karşılaştırın:
"Baba'dan size göndereceğim Yardımcı, yani Baba'dan çıkan Gerçeğin Ruhu geldiği zaman, bana tanıklık edecek."
-Yuhanna 15:26
İsa yine onlara, “Size esenlik olsun!” dedi. “Baba beni gönderdiği gibi, ben de sizi gönderiyorum.” Bunu söyledikten sonra onların üzerine üfleyerek, “Kutsal Ruh'u alın!” dedi.
-Yuhanna 20:21-22
O gün anlayacaksınız ki, ben Babam'dayım, siz bendesiniz, ben de sizdeyim.
-Yuhanna 14:20
İsa Kutsal Ruh'u kendisinden üfledi, ancak onlara zaten bunun BABA'dan gelen Ruh olacağına dair söz vermişti. "O gün anlayacaksınız..." Tomas anlıyordu. İsa Baba'daydı ve Baba da İsa'daydı.
Not: Buradaki ayetleri okuyan bazı teslisciler "buna göre İsa ile Baba aynı kişidir" demeye çalışacaktır ancak şunu bilin ki bunu diyemezler çünkü kendi resmi teslis doktrinlerine göre Oğul Baba değildir, Baba da Oğul değildir. Bu ikisi birbirine karıştırılamaz. Bunu ben değil, kendi doktrinleri söylüyor.
Gerçeklerin Analizi
1) Bağlam: Görmek ve İnanmak
Onikiler'den biri, “İkiz” diye anılan Tomas, İsa geldiğinde onlarla birlikte değildi. Öbür öğrenciler ona, “Biz Rab'bi gördük!” dediler.Tomas ise, “O'nun ellerinde çivilerin izini görmedikçe, çivilerin izine parmağımla dokunmadıkça ve elimi böğrüne sokmadıkça inanmam” dedi. Sekiz gün sonra İsa'nın öğrencileri yine evdeydiler. Tomas da onlarla birlikteydi. Kapılar kapalıyken İsa gelip ortalarında durdu, “Size esenlik olsun!” dedi. Sonra Tomas'a, “Parmağını uzat” dedi, “Ellerime bak, elini uzat, böğrüme koy. İmansız olma, imanlı ol!” Tomas O'nu, “Benim Efendim ve Benim Tanrım!” diye yanıtladı. İsa, “Beni gördüğün için mi iman ettin?” dedi. “Görmeden iman edenlere ne mutlu!”
-Yuhanna 20:24-29
Yuhanna 20:28'in bağlamı görme ve inanma temasını içerir. Dirilmiş olan İsa öğrencilerine görünmüştü ama Tomas orada değildi. İsa'yı gördüklerini söylediklerinde, Tomas İsa'yı elleri ve böğründeki yaralarla birlikte kendi gözleriyle görene kadar dirildiğine inanmayacağını söyledi. Bunun üzerine İsa, Tomas'a görünerek "Parmağını uzat. Ellerime bak, elini uzat, böğrüme koy. İmansız olma, imanlı ol!" dedi. Tomas kendisine yanıt verdikten sonra İsa, Tomas'a şöyle karşılık verir: "Beni gördüğün için mi iman ettin? Görmeden iman edenlere ne mutlu!"
"Görmenin ve inanmanın" buradaki anlatımın konusu olduğu çok nettir.
2) Görmek ve İnanmak: İsa'nın Tomas'a ve öğrencilerine öğrettikleri
Yuhanna 13. bölümün sonunda İsa, öğrencilerine gideceğini bildirir ve onlar da buna çok üzülürler. Ama onlara sıkıntıya kapılmamalarını çünkü yolu bildiklerini söyler. Ama yine de kafaları karışır ve İsa açıklar:
"...Benim gideceğim yerin yolunu biliyorsunuz.”
Tomas, “Ya Rab, senin nereye gideceğini bilmiyoruz, yolu nasıl bilebiliriz?” dedi.
İsa, “Yol, gerçek ve yaşam Ben'im” dedi. “Benim aracılığım olmadan Baba'ya kimse gelemez. Beni tanısaydınız, Babam'ı da tanırdınız. Artık O'nu tanıyorsunuz, O'nu gördünüz.”
Filipus, “Ya Rab, bize Baba'yı göster, bu bize yeter” dedi.
İsa, “Filipus” dedi, “Bunca zamandır sizinle birlikteyim. Beni daha tanımadın mı? Beni görmüş olan, Baba'yı görmüştür..."
-Yuhanna 14:4-9
Yuhanna 20:28'in bağlamı görmek ve inanmaktır. İsa, Tomas'a ve öğrencilerine görmek ve inanmak hakkında öğretmişti. İsa'yı görmek sadece bir kişiyi değil, iki kişiyi görmek demekti: (1) Efendileri İsa'yı ve (2) Tanrıları Baba'yı. İsa onlara Baba'yı nasıl gördüklerini de tam olarak açıklamıştır. İsa bir sonraki sözünde şöyle dedi:
"Benim Baba'da, Baba'nın da bende olduğuna inanmıyor musun? Size söylediğim sözleri kendiliğimden söylemiyorum, ama bende yaşayan Baba kendi işlerini yapıyor. Bana iman edin; ben Baba'dayım, Baba da bendedir."
-Yuhanna 14:10-11
Yuhanna 12:44-45'te de İsa Yahudilere benzer bir beyanda bulunmuş ve kendisini görmenin/inanmanın kendisini göndereni görmek/inanmak olduğunu söylemiştir. İsa'yı tanımak Baba'yı tanımaktır; İsa'ya inanmak Baba'ya inanmaktır; İsa'yı görmek Baba'yı görmektir. Bunun nedeni, İsa'nın Baba tarafından Babası adına konuşmak ve onun adına işler yapmak üzere gönderilmiş olmasıdır. Ve daha da ötesi, işleri yapan Baba'nın onda kalmasıydı. Bu şekilde İsa Tanrı'nın Sözü'ydü. Ve bu şekilde İsa, onların İsa'yı gördüklerinde Baba'yı gördüklerini açıklar.
Yuhanna 1:18'de Yuhanna, bize hiç kimsenin Tanrı'yı görmediğini ancak Baba'nın bağrındaki biricik Oğul'un O'nu açıkladığını/anlattığını söyler. İsa'nın Yuhanna 14'te öğrencilerine görmek ve inanmak hakkında öğrettiği şey de tam olarak budur. İsa'yı görmek Baba'yı görmektir. İsa'yı görmek sadece bir kişiyi değil, iki kişiyi görmektir.
Ayette Tomas'ın bu sözleri İsa'ya söylediği yazılıdır. Ayet Tomas'ın İsa'ya "Tanrı" dediğini söylemez. O zaman Tomas neden İsa'ya bu sözleri söylemiş olabilir? Bunun nedeni Yuhanna'da İsa tarafından bize açıkça söylenmektedir. İsa'yı görmek başka birini görmekti: Babasını. İsa'yı görmek sadece bir kişiyi değil, iki kişiyi görmekti. Yuhanna 20:28'de Tomas'ın söylediği şey de tam olarak budur.
3) O Gün Anlayacaksınız
İsa'nın bu iki öğretisini dikkatlice karşılaştıralım:
"Beni görmüş olan, Baba'yı görmüştür. Sen nasıl, ‘Bize Baba'yı göster’ diyorsun? Benim Baba'da, Baba'nın da bende olduğuna inanmıyor musun?"
-Yuhanna 14:9-10
"O gün anlayacaksınız ki, BEN BABAM'DAYIM, siz bendesiniz, ben de sizdeyim."
-Yuhanna 14:20
İsa Mesih öğrencilerine bu konudaki gerçeği "o gün" tam olarak anlayacaklarını söylüyor. O gün, ölümden dirildiği gündür.
Az sonra dünya artık beni görmeyecek, ama siz beni göreceksiniz. Ben yaşadığım için siz de yaşayacaksınız. O gün anlayacaksınız ki, ben Babam'dayım, siz bendesiniz, ben de sizdeyim.
-Yuhanna 14:19-20
Ayrıca Ruh'un onlara daha önce öğrettiği her şeyi hatırlatacağını da öğretti (14:26). O gün öğrenciler İsa'nın Baba'da olduğunu bileceklerdi.
Ve yine, İsa öğrencilerine Ruh'u üflemişti, BABA'dan geldiğini söylediği ve onlara göndereceği aynı Ruh'u. Bu, Tanrı onu ölümden dirilttiğinde Baba'nın Ruhu ve yüceliğiyle diriltildiği için oldu. Tanrı Ruh'tur (2Kor.3:17) ve bu nedenle Baba'dan gelen Ruh'u kendisinden üfleyebilirdi.
Tüm bu gerçekleri bir araya getirdiğimizde, yanıt açık ve inkâr edilemezdir. İsa'yı görmek Baba'yı görmektir. İsa'yı görmek, İsa ve Baba olmak üzere iki kişiyi görmektir. İsa, Tomas'a ve öğrencilerine o gün İsa'nın Baba'da olduğunu bileceklerini öğretti. Tomas'ın sözlerinin nedeni Kutsal Yazılar'da yine aynı bölümün(Yuhanna) içerisinde açıklanmıştır.